Palmiye Pazarı
Hristiyanlıkta Paskalya’dan önceki son Pazar günüdür ve Kutsal Hafta'nın başlangıcı olarak kabul edilir.
Bu gün, İsa Mesih’in Kudüs’e görkemli bir şekilde girişi anısına kutlanır.
Ne Anlama Gelir?
Palmiye Pazarı, İsa’nın çarmıha gerilmeden önceki son günlerine odaklanır.
İncillere göre, İsa Kudüs’e bir eşek üzerinde girdiğinde halk onu kral gibi karşılamış, yoluna hurma dalları sermiş ve "Hosanna!" diye bağırmıştır.
Bu olay, Mesih'in hem tevazu hem de kral olarak tanınmasının simgesidir.
Semboller ve Gelenekler
-
Hurma veya zeytin dalları: Bu gün kiliselerde hurma dalları kutsanır ve bazen haç şeklinde katlanarak evlere götürülür.
-
Alaylar ve dualar: Katolik, Ortodoks ve bazı Protestan geleneklerinde bu gün özel ayinlerle, sokaklarda yapılan alaylarla ve dualarla anılır.
-
Kutsal Hafta’nın başlangıcı: Palmiye Pazarı’ndan itibaren Hristiyanlar, İsa’nın son akşam yemeği, çarmıha gerilmesi ve dirilişine giden olayları adım adım anmaya başlarlar.
Paskalya
Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli yortu.
İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır.
Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber,
Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemdir.
Bayram Değil, Ziynet !
Antik Mısır'da bir Firavun tahtındaki otuzuncu yılını doldurduğunda,
kendisini onulandırmak adına bir festival düzenlenirdi.
Sonra tahtında oturmaya devam ettiği her üç yılda bir tekrarlanırdı.
Bu festivalde Firavun halka tüm ihtişamını sergilerdi.
Ta-Ha 59’da Musa ile Firavun,
" يوم الذينة Ziynet günü" denen bir zamanda karşılaşma kararı alırlar.
Mealler bunu büyük ölçüde "bayram günü" diye çevirirler,
oysaki Arapçada bayram günü يوم العيد demektir.
Ziynet Günü
Firavun'un halkına en değerli hazinelerini, gösterişli giysilerini ve zenginliğini gösterdiği,
halkın onun güç ve servetinin büyüklüğünü görmesi amacıyla yapılan bir gösteriş günü.
Firavun’un, Tanrı yerine kendini putlaştırmak ve halkı üzerinde daha fazla etki kurmak amacıyla böyle bir gösteri yapardı.
Ramazan Bayramı / ŞÜKÜR Bayramı, ŞEKER Bayramı Oldu !
Eski asırlarda, bugün de olduğu gibi Ramazan nihayete erince dini mükellefiyetlerini yani oruç tutma vazifelerini ifa edebilenler, görevlerini yerine getirmenin verdiği memnuniyetle
" ALLAH'a şükürler olsun, oruç ve diğer ibadetlerimizi yerine getirdik ve mübarek bir Ramazan ayını daha hayırlısı ile idrak ettik " derlerdi.
İfadede geçen " şükür " kelimesi zamanla bayramın da ismi oldu ve Ramazan Bayramı'na asırlarca " Şükür Bayramı " dendi.
Derken, " şükür " kelimesi " şeker " e döndü ve " Şükür Bayramı " da" Şeker Bayramı " haline geliverdi !
Kelimenin değişmesinin sebebi, bir okuma hatasıydı.
" Şükür " ve " şeker " kelimeleri eski harflerle aynı şekilde yani " şın-kef-rı " ile yazılırlar.
Metinde geçen kelimenin " şükür " mü yoksa " şeker " mi olduğu sözün gelişinden anlaşılır ve kelime nasıl gerekiyorsa öyle okunur.
Halkın " Şükür Bayramı " dediği eskinin " ıyd-i fıtr " ının zamanla " Şeker Bayramı " halini almasının sebebi, işte bu okuma hatası idi.
Asırlar boyunca doğru şekilde, yani " şükür " diye okunan kelime sonraları bu hata neticesinde " şeker " zannedilince bayramın ismi de değişiverdi.
"Ramazan Bayramı" isminin resmi olarak kullanılması:
Cumhuriyet Dönemi'nde, 1935 yılında kabul edilen "Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması Kanunu" ile birlikte dini terimlerin kullanımı konusunda bazı kısıtlamalar getirilmiştir. Bu kısıtlamalar kapsamında "Şeker Bayramı" isminin resmi olarak kullanılması teşvik edilmiştir.
inançların En Kutsal Günleri:
Meryem'in Göğe Yükselişi - Meryem Ana Yortusu
Hristiyanlık dininde önemli bir yere sahip olan Meryem Ana Yortusu, Meryem'in göğe yükselişinin yıl dönümü olarak kutlanır. Katolik ve Ortodoks Hristiyanlığın en büyük bayramlarından birisi olan Meryem Ana Yortusu, kilise geleneklerine göre 15 Ağustos'ta ya da bu tarihe en yakın Pazar gününde kutlanır. Rus, Sırp, Gürcü ve Kıpti Ortodoks Kiliseleri, Meryem'in göğe kabul edilmesini 28 Ağustos olarak kabul eder. Birçok ülkede bugün resmi tatildir.
Tövbe Salısı ( Pankek Günü )
Hristiyan inancı söz konusu olduğu zaman Tövbe Salısı özellikle Batı Kiliselerinde Büyük Perhiz'in ilk günü olan Kül Çarşambası'nın arifesinde kutlanır. Tövbe Salısı geleneksel olarak pankek tüketilir. Bu nedenle pek çok yerde bugün Pankek Günü olarak da anılır. Büyük Perhiz esnasında yumurta ve yağ tüketilmesi yasak olduğu için son gün bu malzemeler ile yapılan pankekler tüketilir.
Hamsin Yortusu
Hristiyanlıktaki başlıca bayramlardan birisi olan Hamsi Yortusu, Beyaz Bayram olarak da biliniyor. Tarihi, her sene farklı zamanlarda olsa da genel olarak Mayıs ya da Haziran aylarına denk gelmektedir. Bu bayram, Paskalya'dan 50 gün sonra kutlanır. Hamsin Yortusunda evler akağaç, leylak ve huş ağacı dalları ile süsleniyor.
Kül Çarşambası
Hristiyanlık dininde ve özellikle Batı kiliselerinde gerçekleşen Kül Çarşambası, Büyük Perhiz'in ilk günü olmaktadır. Paskalya'dan 6,5 hafta öncesinde yer alan Kül Çarşambası, isa'nın çölde 40 gün oruç tutmasına aften uygulanır. Kül Çarşambasında cemaatin alnına kül ile haç çizilir. Genel olarak Anglikan, Lutheran ve bazı Protestan kiliselerince kutlanır.
Azizler Günü
Hristiyanlık dinince bilinen ya da bilinmeyen tüm azizlerin anıldığı kutsal bir gün olan Azizler Günü, Batı kiliselerinde 1 Kasım, Doğu kiliselerinde ise Hamsin Yortusu'ndan sonraki ilk Pazar günü kutlanır.
Beşaret Bayramı
Beşaret, müjde ve iyi haber anlamına gelmektedir. Meryem'in isa'ya gebe kaldığı farz edilen gün olan 25 Mart, her yıl milyonlarca Hristiyan tarafından Beşaret Bayramı olarak kutlanır. inanca göre Beşaret Bayramında en güçlü zehir bile etki etmezmiş. Su ve orman perileri o gün ortaya çıkarmış.
Epifani Bayramı
isa'nın doğumundan 12 gün sonra kutlanmasına ithafen gerçekleştirilen Epifani Bayramı, Ortodokslarda Teofani olarak da bilinir. Kutlamalar, Hristiyan mezheplerine göre farklılık göstermektedir. Epifani'de en yaygın bilinen kutlama, soğuk suya girmektir. Özellikle Rusya'da yaşayanlar buzlu suya girerek kutlama yapar.
Paskalya Bayramı
Hristiyanlık dinindeki en eski ve en önemli bayram olan Paskalya Bayramı, isa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişini kutlamaktadır. Paskalya dönemi, genel olarak Mart sonundan Nisan sonuna kadar devam eder. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmese de kiliselerin çoğunda Pazar günü kutlandığı için Diriliş Pazarı olarak da bilinir. Rengarenk boyanmış yumurtalar, Paskalya'nın en bilinen sembolüdür.
Noel
Her sene 25 Aralık tarihinde kutlanan Noel, isa'nın doğum günü olarak anılıyor. Kutsal Doğuş, Milat Yortusu gibi isimlerle de anılan Noel, oldukça renkli bir kutlamaya sahiptir. Aylar öncesinden hazırlıkları başlanan Noel için renkli ışıklandırmalar, hediyeler, tebrik kartları hazırlanır. Noel'den önce okullarda isa'nın doğumunun canlandırıldığı sahneler düzenlenir.
Lag Baomer
Musevi inancında kutlanan Lag Baomer, ülkelerini işgal eden Pagan ordularına başkaldıran Bar Kohba önderliğindeki Musevilerin Roma imparatorluğu karşısında zafer elde etmesini temel alıyor.
Tu Bişvat Bayramı
Musevilerin, doğa ile ne kadar uyumlu olduklarını göstermek için kutladıkları bir gün olmaktadır. Dinsel ve geleneksel bir değer olarak görülür. Bu bayram, günümüzde kırlık alanlara ağaç fidanı dikilmesi ile kutlanır.
Purim Bayramı
Taanit Ester gününün hemen ertesi günü olan Purim Bayramı, Museviler arasında 'neşeli bayram' olarak anılmaktadır. Pers ülkesinde yaşayan Musevilerin acımasızca soykırıma uğramaları ve bu durumdan tanrısal bir mucize sonucu kurtulmalarından dolayı kutlanmaktadır.
Pesah Bayramı
Musevi inancında ilk ibranilerin israil Oğulları kolunun Mısır köleliğinden Tanrının yardımı ile kurtulmasının kutlanıldığı bayramdır. Pesah Bayramı süresince yani 8 gün boyunca mayalı hamur ürünleri yenmez. Hatta bu malzemeler evde bulundurulmaz.
Şavuot Bayramı
Musevi inancında israil Oğullarına Peygamber Moşe tarafından On Emir'in verilişinin yıldönümü olmaktadır. Şavuot Bayramı, turfanda ürünlerin olgunlaşarak yenmeye başlanması nedeniyle Turfandalar Bayramı olarak da anılıyor. Bu bayramda gelenek olarak süt ürünleri ve sütlü tatlılar tüketiliyor.
Roş Aşana
Musevi inancındaki Roş Aşana, Yılbaşı olarak da bilinir. Museviler gün boyunca geçmiş yıla ilişkin yaşamını gözden geçirir. işlediği günahların bağışlanmasını diler. Kendisi, yakın çevresi ve uzak çevresi için hayır duaları eder.
Şabat
Musevi inancında yer etmiş olan Şabat, Cuma günü gün batımı ile başlayarak Cumartesi günü gün batımı sonrasına kadar devam eden bir yemektir. Şabat esnasında kimse bir şey ile ilgilenmez. Ev halkı en güzel ve temiz kıyafetlerini giyer ve Şabat sofrasını erkenden hazırlar. Şabat hazırlıkları, evin hanımının Şabat mumlarını yakması ile son bulur. Bu gelenek, aile ilişkilerini de oldukça güçlendirmektedir.
Hanuka Bayramı
Kislev ayının 25. günü kutlanmaya başlanan Hanuka Bayramı, tam 8 gün sürer. Musevi inancına sahip olan kişilerin kutladığı Hanuka, Selefkilere karşı olan ayaklanmanın anısına her gün bir tane mum yakarak toplamda 8 mumun yakılması ile kutlanır. Mum yakma ritüelinden dolayı Hanuka, Işıklar Bayramı olarak da bilinir.
Sukot Bayramı
Musevi inancında yer alan ve Çardaklar Bayramı olarak da bilinen Sukot Bayramı, Musevi inancına sahip olanların 40 yıl boyunca göçebe olarak yaşadıkları çölde çardakların altında barınmalarını anmalarını ve bu dönemde Tanrı tarafından korundukları için şükretmelerini ele alıyor. Bazı bağ meyvelerinin ve zeytinlerin olgunlaştığı zamanda kutlandığı için Hasat Bayramı olarak da anılıyor.
Yom Kippur
Musevi inancında Yom Kippur inanılmaz önemli bir yere sahiptir. Yom Kippur günü gelince özel dualar ile Sinagoglara gidilir ve herkes Tanrı'ya yakararak günahları için af diler. Yom Kippur dua edilmesinin yanı sıra hemcinslerden özür dileme günü olarak da bilinir. Eğer bir Musevi hemcinsini üzecek bir şey yaptıysa ondan özür diler.